3 นักวิทย์คว้า “โนเบลฟิสิกส์” วางรากฐานควอนตัมยุคใหม่
นักวิทยาศาสตร์ 3 คน ได้รับ “รางวัลโนเบลสาขาฟิสิกส์” รายปี 2022 จากการศึกษาเล่าเรียน “การพันพัวเชิงควอนตัม” ซึ่งจะเปลี่ยนแปลงเค้าหน้าของโลก
นักวิทยาศาสตร์ 3 คน อเลน แอสเปกต์, จอห์น เอฟ. คลาวเซอร์ และก็แอนตัน เซลินเกอร์ เป็นคนที่ได้รับ “รางวัลโนเบลสาขาฟิสิกส์” รายปี 2022 นี้ด้วยกัน สำหรับการบรรลุเป้าหมายของพวกเขาในด้านกลศาสตร์ควอนตัม (Quantum Mechanics) ซึ่งเป็นการศึกษาเล่าเรียนการกระทำของอนุภาคและก็อะตอม อีกทั้งสามคนได้รับรางวัลจากการศึกษาเล่าเรียนสิ่งที่เรียกว่า “การเกี่ยวพันเชิงควอนตัม (Quantum Entanglement)” ซึ่งเป็นการปรากฏแปลกเมื่ออนุภาค 2 อนุภาคที่อยู่ไกลกัน กลับมีความประพฤติเสมือนว่าเป็นอันหนึ่งอันเดียวกันกัน แล้วก็มีผลต่อกันและกันได้
นี่เป็นเลิศในประเด็นที่มีการแย้งกันสูงที่สุดของการศึกษาเล่าเรียนกลศาสตร์ควอนตัม โดย อัลเบิร์ต ไอน์สไตน์ นักฟิสิกส์ผู้มีอิทธิพลชั่วนิจนิรันดร์ เคยชี้แจงเกี่ยวกับการเกี่ยวพันเชิงควอนตัมไว้ว่าเป็น “ความประพฤติระยะไกลที่น่าสะพรึงกลัว” และก็เห็นว่า เกิดเรื่องที่บางทีอาจกำเนิดแม้กระนั้นในแนวคิดเพียงแค่นั้น แม้กระนั้นการทดสอบโดยนักฟิสิกส์ทั้งยังสามคนได้บ่งบอกถึงแล้วว่า การพันพัวเชิงควอนตัมนั้นเกิดเรื่องจริง ไม่ใช่แค่เรื่องในทางแนวคิด แล้วก็ราชบัณฑิตยสถานที่ประเทศสวีเดนได้ชื่นชมการศึกษาค้นพบของทั้งยังสามคนไว้ว่าเป็น “การวางรากฐานสำหรับสมัยใหม่ของเทคโนโลยีควอนตัม”
คณะกรรมการผู้มอบโนเบลพูดว่า นักวิทย์ทั้งยังสามคนได้รางวัลนี้ด้วยกันจากการมีส่วนร่วมในการศึกษาเรียนรู้การเกี่ยวพันเชิงควอนตัวที่แตกต่าง โดยคลาวเซอร์เป็นคนที่ปรับปรุงต่อยอดแนวคิดการพันพัวเชิงควอนตัม แอสเปกต์เป็นผู้ดำเนินงานทดสอบภาคปฏิบัติซึ่งสามารถปิดช่องโหว่ในแนวความคิดพวกนั้นได้ ในขณะที่เซลินเกอร์ได้แสดงการนำองค์ความรู้ที่เกี่ยวข้องกับเรื่องการเกี่ยวพันเชิงควอนตัมมาใช้กับ “การย้ายที่เชิงควอนตัม (Quantum Teleportation)” ที่ช่วยทำให้สามารถส่งข้อมูลในระยะทางไกลได้อย่างมีคุณภาพและก็ไม่เป็นอันตราย หรือการติดต่อสื่อสารเชิงควอนตัม (Quantum Communication)
การพันพัวเชิงควอนตัมนั้นสามารถนำไปประยุกต์ได้กับเทคโนโลยีหลายจำพวก ดังเช่น คอมพิวเตอร์ควอนตัม (Quantum Computer) ซึ่งมีความรู้และความเข้าใจสำหรับในการคำนวณที่สูงกว่าคอมพิวเตอร์ทั่วๆไปมากมาย ซึ่งจะนำมาซึ่งการทำให้งานในอุตสาหรรมเทคโนโลยี วิทยาศาสตร์ การแพทย์ การคาดเดากากาศแม่น หรือการคำนวณยากๆอะไรก็ตาม จะเป็นได้ง่ายแล้วก็เร็วขึ้น เดวิด ฮาวิแลนด์ ประธานคณะกรรมการโนเบลสาขาฟิสิกส์พูดว่า การเกี่ยวพันเชิงควอนตัมเป็นการผลิตข้อมูลร่วมกันระหว่างโฟตอนสองตัวที่มิได้อยู่ใกล้กัน “ช่วยทำให้พวกเราทำสิ่งต่างๆอย่างเช่น การติดต่อสื่อสารที่เป็นความลับ ในแบบอย่างที่ไม่เคยทำเป็นมาก่อน”
ช่วงเวลาที่ อีวา โอลส์สัน สมาชิกของคณะกรรมการโนเบลบอกว่า “ข้อมูลเชิงควอนตัมมีความนัยยะกว้าง รวมทั้งอาจมีนัยยะในด้านต่างๆตัวอย่างเช่น การถ่ายโอนข้อมูลที่ปลอดภัย คอมพิวเตอร์ควอนตัม รวมทั้งเทคโนโลยีการตรวจจับ … การศึกษาเรียนรู้ในครั้งนี้ได้เปิดประตูสู่อีกโลกหนึ่ง” เซลินเกอร์ จากมหาวิทยาลัยเวียนทุ่งนา ออสเตรีย หนึ่งในผู้ได้รับรางวัล บอกว่า แม้ว่าจะมีการเอ๋ยถึงการโยกย้ายเชิงควอนตัม แต่ว่านี่ยังไม่ใช่การ “เทเลพอร์ต” หรือเคลื่อนผู้คนระยะไกลในเวลาไม่นานได้อย่างในรูปภาพยนตร์ไซไฟ “มันไม่ราวกับในรูปภาพยนตร์ Star Trek ที่ขนส่งอะไรบางอย่างในระยะทางไกลได้ในชั่วพริบตา การเกี่ยวพันเชิงควอนตัมเพียงแค่ทำให้ท่านสามารถถ่ายโอนข้อมูลทั้งผองที่อยู่ในวัตถุหนึ่งไปยังที่อื่นๆเพียงแค่นั้น” เขากล่าว
